Doğal ve kültürel zenginlikler kenti
Yüz ölçümü
: 7.997 km²
İl Trafik Kodu : 68
Toplam Nüfus : 386.514
Kapadokya bölgesi içinde yer
alan Aksaray İli M.Ö. 8 binden itibaren iskân edilmiştir. Kızılkaya köyü
sınırları içinde kalan Âşıklı höyük, Neolitik döneme ait ilk köy
yerleşimlerinden birisidir. Âşıklı höyük dünyanın ilk beyin
ameliyatının yapıldığı yer olarak bilinmektedir. M.Ö. 3-2 bin yılları arasında Asur Ticaret Kolonileri Devrinde en
önemli ticaret merkezlerinden birisi kent merkezi yakınlarındaki Acemhöyük’tür.
Aksaray geçmişten günümüze Hitit,
Pers, Helenistik Dönem (Büyük İskender), Roma, Bizans, Selçuklu ve
Osmanlı İmparatorluğu egemenliği altında bulunmuştur. Cumhuriyet dönemine kadar
Konya’ya bağlı bir sancak olan Aksaray 1920 yılında vilayet olmuş, 1933 yılında
vilayetliği lağvedilerek Niğde’ye ilçe olarak bağlanmıştır. 15 Haziran 1989 yılında yeniden vilayet olmuştur.
Aksaray’ın adının ilk olarak eski Hitit
metinlerinde geçen “Nenessa (Nenossos) olduğu sanılmaktadır. M.Ö. 1. bin yılda
Kral Kiakki döneminde Şinakhatum - Şinukhtu olarak anılan Aksaray, Helenistik
dönemde Kapadokya Krallığına bağlanmış ve Garsaura olan ismi Arkhelais
olmuştur. Selçuklular döneminde de II. Kılıçarslan tarafından Arkhelais olan
adı Aksaray olarak değiştirilmiş ve ikinci başkent durumuna gelmiştir. Şehre
kötü insanların alınmamasından dolayı iyi insanların yaşadığı yer anlamına gelen "Şehr-i Süleha" olarak anılmıştır.
Coğrafi Yapı: Aksaray, Kuzey ve Güney Anadolu dağlarının
birbirinden uzaklaştığı İç Anadolu Bölgesinin Orta Kızılırmak kesimine girer.
Kuzey yarımkürede 38-39 kuzey paralelleri ile 33-35 doğu meridyenleri arasında
yer almaktadır. Doğuda Nevşehir, güneydoğuda Niğde, batısında Konya ve kuzeyde
Ankara, kuzeydoğuda Kırşehir ile çevrilidir. Kuzeybatısında Tuz Gölü
bulunmaktadır. Ankara’ya 225 km, Konya’ya 148 km, Adana’ya265 km ve Mersin Limanı’na 258
km uzaklıktadır.
İklimi: Aksaray ili orta iklim kuşağında olup soğuk kara iklim
tipine sahiptir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuktur. Yağışlar
genellikle ilkbahar ve kış aylarında görülmektedir. Ortalama yağış
miktarı (son 40 yıl) 340 mm (kg/m²)’ dir. Yaz-kış ve gece-gündüz
sıcaklık farkları çok fazladır. Yaz aylarında nem az olup, sıcaklık ve rüzgâr
şiddetinin fazla olmamasından dolayı buharlaşma miktarı yüksektir. Kar
erimeleri ilkbahar aylarında taşkınlar ve toprak kaymalarına neden
olmaktadır.
Bitki Örtüsü: Aksaray’ın İklimine bağlı olarak tabi bitki örtüsü,
ilkbaharda yeşeren çayırlar, gelincik, papatya, keven ve diğer vs. otlarla,
yaprakları dikensi bir görünüme sahip, yarı kurakçıl bitkilerdir. Yazları sıcak
ve kurak iklim yapısı hâkim olduğundan ilkbaharda yeşeren otlar, sonbaharda
kurur ve arazi bozkır yapısını alır. Ağaç türleri olarak; meşe, sedir, karaçam,
akasya, badem, aylantus gibi türler bulunmaktadır. Hasandağı ve Ekecik Dağları
üzerinde meşe koruluklarına rastlanır.
Dağlar: Geniş bir arazi alanına sahip olan bölgemizde
Erciyes’ten sonra Orta Anadolu’nun en yüksek dağı olan Hasandağı (3268
m.), Küçük Hasandağı (3040 m.) ve Ekecik Dağı (2033 m.) gibi volkanik dağlar
ile lavların meydana getirdiği platolar bulunmaktadır.
Göller: Konya-Aksaray
sınırları içerisinde yer alan, Türkiye’nin en büyük ikinci gölü olan ve 1500 km2 yüzölçümüne sahip denizden yüksekliği 925 molan Tuz Gölünün 400 km² si İlimiz sınırları
içerisindedir. Termal ve turizm yönünden önemli Acıgöl İlimiz Sofular Kasabası ile
Niğde İlinin müşterek gölüdür. Ayrıca Kocagöl, Kartal Gölü, Öküz Gölü, Sarıgöl ve Uyuz Gölü gibi irili ufaklı göller
vardır. Bu tabii göller yanında, sulama, taşkınlardan korunma amaçlı göletler de
bulunmaktadır. Bunların en önemlisi Melendiz çayı (Uluırmak) üzerinde bulunan
ve yüzölçümü 16,2 km² olan Mamasın baraj gölüdür. Ortaköy yakınlarındaki Kültepe ve Bozkır baraj gölleri yanında
tamamen sulama amaçlı olarak yapılan Merkez-Helvadere, Ortaköy-Balcı Göleti, Helvadere Göleti, Ortaköy-Çiftevi
Göleti, Güzelyurt-Sivrihisar gibi göletler de vardır. Hirfanlı Barajı ve Eşmekaya
sazlıkları da İlimiz sınırları içindedir.
İLÇELERİMİZ
Aksaray ilinin
ilçeleri; Ağaçören, Eskil, Gülağaç, Güzelyurt, Ortaköy ve Sarıyahşi’dir.
Ağaçören: Aksaray’a 81 km uzaklıktadır.
Eskil: Aksaray’a 70 km uzaklıktadır.
Gülağaç: Aksaray’a 44 km uzaklıktadır.
Güzelyurt: Aksaray’a 49 km uzaklıktadır.
Ortaköy: Aksaray’a 55 km uzaklıktadır.
Sarıyahşi: Aksaray’a 106 km uzaklıktadır.